December: kleuters screenen
Simon Het is weer december. En dat betekent dat de screeningsperiode op het gebied van risico voor dyslexie van de oudste kleuters is begonnen. Wij adviseren dat te doen tussen begin december en eind februari.
De motivatie voor juist deze periode is dat de meeste leerlingen in die periode voldoende ontwikkeld zijn om deze screening te kunnen doen. Begin groep 2 is dat nog wat erg vroeg. Maar eind groep 2 is dat erg laat om nog aan effectieve interventies te beginnen in groep 2.
Het doel van een goede screening is juist in de laatste maanden van groep 2 belangrijke interventies te kunnen plegen. Doe moeten er voor zorgen dat kinderen in groep 3 meer succesvol kunnen leren lezen. Wanneer dat niet plaatsvindt hangt alles van het toeval af. Gelukkig gaat het in de meeste gevallen ook goed. Maar de grote frustratie van kinderen met dyslexie begint in groep 3. Zij kunnen kennelijk niet wat anderen wel kunnen, terwijl ze net zo slim zijn, of soms nog slimmer, dan hun klasgenootjes.
Wanneer bij kinderen met dyslexie op een normale wijze de methode voor aanvankelijk lezen wordt gevolgd zonder ‘verrijkingen’, kunnen ze met de kerst nog niet lezen. Het probleem begint al met de analyse en synthese van woorden met drie letters (MKM). In het aanvankelijk lezen wordt zelden begonnen met woorden van twee letters (MK-KM). Dat is op zich opmerkelijk, omdat de synthese van twee letters veel eenvoudiger is dan die bij woorden met drie letters. Bovendien trainen de kinderen nu alleen maar gesloten klanken, lang en kort. Dat heeft weer tot gevolg, dat de associatie met een enkele klinker altijd wordt gemaakt met de korte klank bij het lezen. En bij het spellen wordt de lange klank altijd geassocieerd met een dubbel klinkerteken. Het trieste gevolg hiervan is het enorme aantal fouten tegen de regels voor de open en gesloten lettergrepen tot in groep 8!
Daarom luidt ons advies. Wacht bij het vermoeden van dyslexie niet tot de achterstand zo hoog is opgelopen, dat de jeugdzorg er aan te pas moeten komen! Maar neem de tijdige maatregelen al in groep 2. En daar hoort niet bij, dat ze al een jaar eerder dan normaal in groep 2 met lettertekens worden geconfronteerd. Letters leren doen we wel in groep 3. Vele malen belangrijker is aandacht te besteden aan de auditieve functies en de taalbeschouwing. Welke klanken hoor ik in dit woord? Wat hoor ik achteraan en wat vooraan? Hoeveel stukjes heeft dit woord? Wat zijn de woorden in deze zin? Welk woord rijmt op….? etc. etc.
In de kleutergroepen kan daarom de aanpassing al plaatsvinden door bijvoorbeeld te leren lezen en schrijven m.b.v. pictogrammen: pictolezen en -schrijven is een enorme goede voorbereiding op het aanvankelijk lezen.
Kleuters, die een goede fonologische en taalbeschouwende voorbereiding hebben genoten, zullen meer succes hebben in groep 3 dan wanneer ze alle letters zouden hebben geleerd. Letters kennen is maar een klein onderdeel van het leren lezen. Lezen is een ingewikkeld fonologisch proces dat een ontwikkeling vereist.
Nieuwsgierig geworden? Wij komen graag iets vertellen op scholen over ons VISNET-project.
Screeningslijsten zijn eenvoudig in te vullen met ons ‘automatische’ screeningslijst.
Simon 