Dyslexie en vakantie
Simon In dit document behandel ik een paar vragen waarmee ik al ruim vijftig jaar wordt geconfronteerd. Moet je blijven oefenen in de vakantie en heeft doubleren zin?
Uiteraard is elk kind anders, maar wat zijn de overwegingen? Natuurlijk is het maar een mening, maar ik heb er wel ruim vijftig jaar over nagedacht…
Doubleren in groep 3
Het antwoord op deze vraag vind ik helder: niet nog een keer groep 3 over doen wanneer dyslexie de oorzaak is van een enorme achterstand. En zeker niet nog een keer op dezelfde manier het aanvankelijk leesproces overdoen. Zelfs als kan het kind nog helemaal niet lezen is dit zeker te ontraden. Het zou mij niet verbazen wanneer ook in het tweede jaar blijkt dat het weer niet gaat lukken. En dan zijn de teleurstelling en de frustratie nog veel groter.
Wij adviseren daarom een voortgang in groep 4 met extra ondersteuning op niveau 2/3. Externe begeleiding en adviezen zijn hierbij natuurlijk wenselijk.
Bespreek dan al wel met ouders en leerling het perspectief van een verwachte doublure van groep 4. Er kan dan heel systematisch worden gewerkt aan een stevige basis van alle vakken gedurende twee jaar in groep 4. Zie het eerste jaar in groep 4 dan als een soort tussenjaar.
Het voordeel hiervan is dat er in die twee jaar steeds meer met de klas kan worden meegedaan. En er is ruimte voor veel herhalingen om de leerstof en de aangepaste strategieën steeds beter te verankeren.
Niet meer, maar anders
Wanneer het lezen en spellen in groep 3 helemaal niet lukt is zal het daarom helemaal anders moeten. Stem de aanpak af op die van een kind met ernstige dyslexie. En dan is een onderzoek met een ED-verklaring niet noodzakelijk. Dat kan altijd nog, maar ga er gewoon vanuit dat we te maken hebben met een leerling met ernstige dyslexie. We zullen dan een aantal zware didactische strategieën uit de kast moeten halen die zowel het werkgeheugen als het lange termijn geheugen ondersteunen. Veel strategieën die onze dyslexiespecialisten oefenen kunnen ook gewoon in het onderwijs worden toegepast.
Elke fase goed doorlopen
Wanneer al in groep 3 voor een dergelijke aangepaste en verrijkte didactiek is gekozen stellen kan dat worden voortgezet in groep 4.
EGES, dyslexiezorg heeft de leerstof voor zowel de spelling als het technisch lezen in fasen onderverdeeld. Pas wanneer een fase voldoende wordt beheerst (80%) gaan we verder met de volgende fase.
Voor elke stap in iedere fase heeft EGES niet alleen een aangepaste strategie, maar ook veel oefeningen en spelletjes. Die kunnen de ouders ook met de kinderen thuis doen. Juist omdat er veel spelletjes worden aangeboden wordt het leren lezen en spellen aantrekkelijk en minder ‘schools’.
Met de klas mee
Voor de motivatie en het bijzondere effect van groepsleren willen we niet dat kinderen in hun eentje een soort ‘schriftelijke cursus’ volgen in een veel lager niveau. Dat is arm onderwijs, terwijl dyslexie juist rijk en interactief onderwijs eist. Een aantrekkelijke groepsles met andere kinderen of samenwerken in tweetallen is toch veel rijker dan individuele oefeningen op een werkblad.
Daarom willen we de kinderen met ernstige dyslexie ook zo veel mogelijk met de klassikale lessen laten meedoen. Ook al lijkt dat wellicht wat boven hun niveau.
Om te zorgen dat ze effectief kunnen meedoen is het goed de leerstof met ze voor te bereiden in een groepslesje ‘pre-teaching’.
Tijdens deze pre-teaching, die het liefst ook door de eigen leerkracht wordt verzorgd een aantal dagen voor de klassikale les, wordt de leerstof niet alleen uitgelegd, maar voorzien van een aantal ondersteunende strategieën. (zie BAAT-Spiekschrift)
Het mooiste is dat de kinderen van de ‘zorggroep’ in de klassikale momenten uitleggen op welke manier zij de leerstof beter kunnen onthouden en fouten kunnen voorkomen.
Vakantieperiode
Het is niet de bedoeling dat de kinderen met dyslexie ook tijdens de vakantieperiode blijven oefenen en/of dagelijks veel lezen. Vakantie is ook goed voor de hersenen van iemand met dyslexie.
Wel is het goed twee weken voordat de school weer gaat beginnen het kind voor te bereiden op groep 4. En dat betekent dat er veel van de oefeningen en werkvormen van voor de zomervakantie dagelijks een half uurtje (of twee keer een kwartiertje) moeten worden opgerakeld. Begin hiermee rustig met twintig minuten per dag en voer dat op naar een half uur of drie kwartier.
Daar heeft een kind met dyslexie enorm veel steun aan. Vooral omdat de andere kinderen van de klas ook veel zijn vergeten in de vakantie. Zij niet, deze keer !
(En vergeet hierbij ook de rekensommetjes niet. Vlot tot twintig is al voldoende.)
Vragen, opmerkingen en ervaringen horen we graag.
Simon Eg
EGES, dyslexiezorg
Simon 